Lão hóa là một phần không thể tránh khỏi, chính vì vậy việc làm chậm lại quá trình này đã trở thành chủ đề hấp dẫn trong y học và làm đẹp. Trong đó, liệu pháp oxy cao áp (Hyperbaric Oxygen Therapy – HBOT) nổi lên như một phương pháp được quảng bá có khả năng cải thiện sức khỏe và chống lão hóa. Vậy thực hư của phương pháp này là gì?
LÃO HÓA: TỪ CƠ CHẾ SINH HỌC ĐẾN CÁC DẤU HIỆU BÊN NGOÀI
Lão hóa không chỉ biểu hiện qua những thay đổi bề ngoài như nếp nhăn, tóc bạc, mà còn ảnh hưởng sâu đến sức khỏe bên trong cơ thể.
Tổn thương gốc tự do: Gốc tự do là những phân tử không ổn định được sinh ra trong quá trình trao đổi chất hoặc dưới tác động của các yếu tố bên ngoài như tia UV, khói bụi và ô nhiễm. Chúng làm tổn thương ADN, protein và lipid – những thành phần thiết yếu của tế bào, từ đó đẩy nhanh quá trình lão hóa (Harman, 1956).
Tế bào Telomere minh họa
Rút ngắn telomere: Telomere là đoạn ADN bảo vệ ở đầu nhiễm sắc thể. Mỗi lần tế bào phân chia, telomere ngắn đi một chút, khi chúng quá ngắn, tế bào sẽ ngừng hoạt động hoặc chết đi. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây lão hóa tế bào và dẫn đến sự suy giảm chức năng của các cơ quan (Blackburn et al., 2006).
Viêm mãn tính: Quá trình lão hóa thường đi kèm với viêm mãn tính mức độ thấp, còn gọi là “inflammaging”. Viêm kéo dài gây tổn thương mô và thúc đẩy các bệnh lý liên quan đến tuổi già như tiểu đường, Alzheimer và bệnh tim mạch (Franceschi & Campisi, 2014).
OXY CAO ÁP (HBOT): CÁCH HOẠT ĐỘNG VÀ CƠ CHẾ SINH HỌC
HBOT là phương pháp đưa cơ thể vào buồng áp suất cao, nơi oxy tinh khiết được cung cấp với áp suất gấp 1,5-3 lần so với áp suất khí quyển. Điều này giúp tăng nồng độ oxy trong máu và thẩm thấu sâu vào các mô cơ thể.
Cải thiện tuần hoàn và cung cấp oxy cho tế bào
Trong môi trường áp suất cao, lượng oxy hòa tan trong huyết tương tăng đáng kể, giúp cung cấp đủ oxy đến các mô và cơ quan bị thiếu máu cục bộ (Thom, 2011). Điều này không chỉ thúc đẩy quá trình phục hồi tế bào mà còn giảm viêm, cải thiện khả năng miễn dịch.
Kéo dài telomere và giảm tế bào già cỗi
Một nghiên cứu đột phá của Efrati et al. (2020) cho thấy rằng liệu pháp oxy cao áp làm tăng độ dài telomere lên tới 20%, một con số đáng kể trong y học chống lão hóa. Đồng thời, số lượng tế bào già cỗi – nguyên nhân gây suy giảm chức năng cơ thể – giảm đến 37%, cho thấy HBOT có thể làm chậm các dấu hiệu sinh học của lão hóa.
Kích thích tái tạo mô và sản sinh collagen
HBOT thúc đẩy quá trình tái tạo mô bằng cách kích thích nguyên bào sợi sản xuất collagen – thành phần quan trọng giữ cho làn da căng mịn và đàn hồi. Quá trình này cũng hỗ trợ làm mờ sẹo, giảm vết thâm và cải thiện kết cấu da (Hadanny & Efrati, 2020).
LỢI ÍCH CỦA LIỆU PHÁP OXY CAO ÁP TRONG VIỆC LÀM CHẬM LÃO HÓA
Giảm Oxidative Stress và bảo vệ tế bàoh
HBOT giúp cân bằng giữa sản xuất và loại bỏ gốc tự do, làm giảm mức độ Oxidative Stress – nguyên nhân chính gây tổn thương tế bào và lão hóa. Oxidative Stress không được kiểm soát thường dẫn đến sự suy giảm năng lượng tế bào và rối loạn chức năng mô (Thom, 2011).
Hỗ trợ chức năng não bộ
HBOT cải thiện lưu lượng máu đến não, giúp tăng khả năng tập trung, cải thiện trí nhớ và giảm nguy cơ suy giảm nhận thức do tuổi tác. Đây là một lợi ích quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tinh thần khi lão hóa (Hadanny & Efrati, 2020).
Tăng cường khả năng miễn dịch
Môi trường oxy cao áp kích thích sản sinh tế bào miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh lý mãn tính – hai yếu tố thường xuyên gia tăng ở người lớn tuổi (Thom, 2011).
HBOT: SỰ THẬT HAY CHỈ LÀ XU HƯỚNG?
Mặc dù liệu pháp oxy cao áp mang lại nhiều lợi ích, nhưng không phải là “phương thuốc thần kỳ” để đảo ngược lão hóa. Hiệu quả của HBOT còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
Số buổi điều trị: Các nghiên cứu thường áp dụng liệu trình từ 20-60 buổi để thấy hiệu quả rõ rệt (Efrati et al., 2020).
Thói quen sống: HBOT sẽ phát huy tác dụng tốt nhất khi được kết hợp với chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tập thể dục và kiểm soát căng thẳng.
Cơ địa từng người: Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và tuổi tác, hiệu quả của liệu pháp có thể khác nhau.
NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý TRƯỚC KHI THỰC HIỆN LIỆU PHÁP HBOT
Chọn cơ sở uy tín: HBOT yêu cầu thiết bị hiện đại và đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm để đảm bảo an toàn.
Không dành cho tất cả mọi người: Những người mắc bệnh phổi nặng, đang mang thai hoặc có vấn đề về tai giữa nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
Duy trì lối sống lành mạnh: Để đạt hiệu quả tối ưu, HBOT cần đi kèm với các thói quen sống tốt như ăn uống đủ chất, tập luyện và ngủ đủ giấc.
KẾT LUẬN
Liệu pháp oxy cao áp đã chứng minh được tiềm năng trong việc làm chậm các dấu hiệu sinh học của lão hóa. Đây không phải là một xu hướng nhất thời mà là một công nghệ đáng chú ý trong y học tái tạo. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả, việc áp dụng cần khoa học và phù hợp với từng cá nhân.
Nếu bạn quan tâm đến việc sử dụng HBOT để cải thiện sức khỏe và làm chậm lão hóa, hãy tham khảo thêm tại OxyLife.
Nguồn tham khảo
Blackburn, E. H., Greider, C. W., & Szostak, J. W. (2006). Telomeres and telomerase: The path from maize, Tetrahymena, and yeast to human cancer and aging. Nature Medicine.
Efrati, S., et al. (2020). Hyperbaric oxygen therapy improves neurocognitive functions and telomere length. Aging.
Franceschi, C., & Campisi, J. (2014). Chronic inflammation (inflammaging) and its potential contribution to age-associated diseases. The Journals of Gerontology: Series A.
Hadanny, A., & Efrati, S. (2020). The hyperoxic–hypoxic paradox. Medical Gas Research.
Harman, D. (1956). Aging: A theory based on free radical and radiation chemistry. Journal of Gerontology.
Thom, S. R. (2011). Hyperbaric oxygen: its mechanisms and efficacy. Plastic and Reconstructive Surgery.