Môi trường sống đô thị hiện đại mang đến sự tiện nghi nhưng đồng thời với đó, chúng ta lại đang phải đối mặt với một thách thức lớn về sức khỏe: chất lượng không khí suy giảm, đặc biệt là nồng độ oxy trong không khí. Khi mà ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng và các đô thị ngày càng phát triển, nồng độ oxy trong không khí tại những khu vực này đang trở thành một yếu tố đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ ĐÔ THỊ: NHỮNG CON SỐ ĐÁNG BÁO ĐỘNG
Chất lượng không khí ở các thành phố lớn ngày càng xuống cấp, đặc biệt đáng báo động về nồng độ oxy. Nồng độ oxy trung bình trong không khí tự nhiên khoảng 21%, nhưng tại các khu vực đô thị, đặc biệt là những nơi có mật độ dân cư cao, nồng độ này có thể giảm xuống chỉ từ 18,2% đến 19,65% do các yếu tố ô nhiễm. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, khoảng 99% dân số toàn cầu hiện đang sống trong môi trường có nồng độ ô nhiễm vượt quá mức an toàn.
Tại Việt Nam, các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM là những nơi có chất lượng không khí rất kém, đặc biệt là nồng độ bụi mịn PM2.5. Theo báo cáo của IQAir vào năm 2023, Hà Nội đã liên tục nằm trong nhóm các thành phố ô nhiễm nhất khu vực Đông Nam Á với nồng độ PM2.5 thường xuyên vượt mức an toàn 50 µg/m³. Các hạt bụi này không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn làm giảm lượng oxy trong không khí, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng hô hấp của con người.
Trong khi đó, việc các phương tiện giao thông, các công trình xây dựng và các ngành công nghiệp hoạt động mạnh mẽ tại các khu đô thị càng làm tăng lượng khí CO2 và các chất ô nhiễm khác, làm giảm nồng độ oxy trong không khí.
Không gian sống khép kín – “Vùng nguy hiểm” về oxy
Bên cạnh không khí ngoài trời ô nhiễm, môi trường không khí trong nhà cũng đang bị giảm sút nồng độ oxy nghiêm trọng. Theo WHO, không khí trong nhà thường có nồng độ ô nhiễm cao hơn từ 5-10 lần so với ngoài trời. Các thiết bị như điều hòa, bếp gas và thậm chí các vật liệu xây dựng có thể phát ra khí độc làm giảm oxy trong không gian sống. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những người già, trẻ nhỏ và những người có bệnh lý nền về hô hấp.
Đọc thêm: Ảnh hưởng của ô nhiễm đến mức độ oxy trong không khí.
NGUYÊN NHÂN LÀM SUY GIẢM NỒNG ĐỘ OXY TẠI ĐÔ THỊ
Sự suy giảm nồng độ oxy trong không khí đô thị là hệ quả của nhiều yếu tố tác động, trong đó có sự phát triển công nghiệp và phương tiện giao thông. Cụ thể:
Hoạt động giao thông: Các phương tiện giao thông là một trong những nguồn chính thải ra các chất ô nhiễm như CO và CO2 vào không khí. Những chất này không chỉ góp phần vào việc gia tăng hiệu ứng nhà kính mà còn làm giảm nồng độ oxy trong không khí. Các thành phố có mật độ giao thông cao như Hà Nội hay TP.HCM thường xuyên phải đối mặt với tình trạng thiếu oxy do lượng khí thải xe cộ.
Công nghiệp hóa: Các khu công nghiệp và nhà máy sản xuất thải ra lượng lớn khí thải, trong đó có các chất khí độc hại như NO2 và SO2. Các khí này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người mà còn làm giảm lượng oxy có sẵn trong không khí.
Không gian sống kín: Các căn hộ cao tầng và văn phòng ở đô thị hiện đại thường được xây dựng kín và sử dụng điều hòa không khí. Tuy nhiên, hệ thống điều hòa không khí, mặc dù có chức năng làm mát, nhưng lại không cung cấp đủ oxy tươi. Thậm chí, những thiết bị này cũng thải ra CO2 và các khí độc hại, làm giảm nồng độ oxy trong không khí. Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng khi không có hệ thống thông gió hiệu quả.
TÁC ĐỘNG CỦA NỒNG ĐỘ OXY THẤP ĐẾN SỨC KHỎE CON NGƯỜI
Khi nồng độ oxy trong không khí giảm, cơ thể con người sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nồng độ oxy thấp không chỉ gây ra các vấn đề tức thời mà còn có thể gây ra tác động lâu dài đối với sức khỏe của con người:
Tác động lên não bộ: Não bộ cần một lượng oxy ổn định để hoạt động hiệu quả. Khi nồng độ oxy giảm xuống, các chức năng của não như khả năng tập trung, ghi nhớ và tư duy sẽ bị ảnh hưởng. Người sống trong môi trường thiếu oxy sẽ cảm thấy mệt mỏi, giảm khả năng làm việc và dễ gặp phải các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt và thậm chí trầm cảm.
Hệ hô hấp và tim mạch: Thiếu oxy làm tăng gánh nặng cho hệ hô hấp và tim mạch. Phổi và tim phải làm việc vất vả hơn để cung cấp oxy cho cơ thể, gây ra tình trạng mệt mỏi, khó thở và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), cũng như các bệnh về huyết áp.
Hệ miễn dịch: Môi trường thiếu oxy cũng làm giảm khả năng hoạt động của hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và giảm khả năng phục hồi của cơ thể.
Đọc thêm: Tác hại ô nhiễm không khí đối với trẻ nhỏ.
KẾT LUẬN
Nồng độ oxy thấp tại các khu đô thị đang trở thành một vấn đề sức khỏe không thể bỏ qua. Dù chỉ là sự giảm sút nhỏ về nồng độ oxy, nhưng nó lại có tác động sâu sắc đến sức khỏe con người, gây ra các bệnh lý về hô hấp, tim mạch, và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Việc nhận thức rõ ràng về thực trạng này sẽ là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Tài liệu tham khảo:
World Health Organization (WHO). (2022). Air Pollution and Health. Retrieved from https://www.who.int
IQAir. (2023). World Air Quality Report. Retrieved from https://www.iqair.com
Vietnam News. (2020). Traffic and Air Pollution in Urban Areas. Retrieved from https://www.vnnews.vn
SCEM. (2020). Environmental Pollution in Industrial Areas of Vietnam. Retrieved from https://scem.gov.vn
WHO. (2018). Indoor Air Quality Guidelines. Retrieved from https://www.who.int
National Institutes of Health (NIH). (2019). Impact of Oxygen on Human Health. Retrieved from https://www.nih.gov
WHO. (2020). Air Pollution and Cardiovascular Health. Retrieved from https://www.who.int
National Institutes of Health (NIH). (2019). Effects of Oxygen Deprivation on the Immune System. Retrieved from https://www.nih.gov
WHO. (2020). Indoor Air Quality and Health. Retrieved from https://www.who.int